Κόκκινη Μηλιά

Του Γιώργου Ζαντιώτη

Με αφορμή το editorial του Γιάννη Μηλιού στο περιοδικό «Θέσεις» που φέρει τον τίτλο «ο Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα», δημοσιεύω την εισαγωγή από ένα πόνημα μου σχετικά με την Ε.Ε και το ευρώ γραμμένο τον Ιανουάριο του 2013 για τις ανάγκες μιας σειράς διαλέξεων.

Τώρα που α) ο κατώτατος μισθός στα 751 ευρώ από την επόμενη μέρα και  β) αναλύσεις του τύπου «Το Δημόσιο χρέος στον σύγχρονο καπιταλισμό: το πλαίσιο μιας προοδευτικής πρότασης για την ζώνη του ευρώ”, σαν τα δυο πουλιά του τραγουδιού, το ένα σκοτώθηκε και το άλλο λαβώθηκε, ο  «Βασιλιάς Λαός” δεν πρέπει να μείνει μαρμαρωμένος.

Έγραφα λοιπόν τότε τα εξής:          

«Θα ήθελα να τονίσω, ότι είμαι ο τελευταίος που ξεκινώντας από φιλοσοφική και οικονομική βάση, θα είχα αντίρρηση για ένα κόσμο με ορθό καταμερισμό της εργασίας, δίκαιη κατανομή του πλούτου, περιβαλλοντολογικές ευαισθησίες, ιστορικές αμβλύνσεις, πολιτιστικές, ηθικές, θρησκευτικές και όποιες άλλες ζυμώσεις, που θα παρήγαγαν νομικούς, ηθικούς, οικονομικούς και κυρίως αξιακούς πανανθρώπινους κώδικες. Με αυτή την έννοια θα μπορούσα να είμαι διεθνιστής. Όχι ακραίος φιλελεύθερος ευρωπαϊστής, όπως ο κύριος “μαζί τα φάγαμε” έχει δηλώσει. Και ήταν δήθεν, πρώην αριστερός, πανάθεμά τον!

Οι επιτυχημένες κοινωνικές επαναστάσεις, εθνικές εξεγέρσεις, ανακαλύψεις νέων κόσμων, εφευρέσεις και γενικά ότι έχει ωθήσει τον ανθρώπινο πολιτισμό στην πρόοδο και όχι απλά στην “ανάπτυξη”, έχουν επιτευχθεί όταν ικανοποιούνται συγκεκριμένες συνθήκες. Φιλοσοφικές ιδέες και επιστημονικές ανακαλύψεις αποτελούν το σπόρο. Αναπτύσσονται με τη μορφή ιδεολογιών ή εφευρέσεων όταν υπάρξει το κατάλληλο έδαφος. Αυτό ακριβώς θέλω επιγραμματικά να δείξω στη μικρή ανάλυση που ακολουθεί. Ναι σε μια πανανθρώπινη, - και όχι μόνο ευρωπαϊκή - ένωση, με τα χαρακτηριστικά που έχουν περιγράψει φωτισμένα μυαλά. Όχι  τα αρρωστημένα χρηματοοικονομικά ιερατεία, που βλέπουν τους λαούς, στην καλύτερη περίπτωση, μέσα από  οθόνες μεταβολών χρηματιστηριακών μεγεθών. Και θεωρούν ότι όσο το γράφημά τους έχει ανοδική πορεία, συμβαίνει το ίδιο και στον πραγματικό κόσμο. Μόνο που με αυτόν δεν έχουν καμιά επαφή.

Θέλω όμως να επισημάνω κάτι. Ακούω πολλούς να λένε ότι πρέπει να ασχοληθούμε με το “δάσος”  του προβλήματος.  Κάποιοι απ’ αυτούς το βλέπουν από τις “βουνοκορφές” της Εκάλης και άλλοι πηγαίνουν να το συναντήσουν στο Πέραμα. Μόνο που εκεί δεν έχει δάσος. Το κατέστρεψαν οι εφοπλιστές του Ψυχικού και οι “εργατοπατέρες της μεζονέτας του Γέρακα” (ας με συγχωρήσει το όρνεο, δεν αναφέρομαι σ’αυτό και σε ότι επιτελεί στα πλαίσια των φυσικών νόμων). Και οι δύο πλευρές ισχυρίζονται ότι εργάζονται ανιδιοτελώς και στο όνομα των λαϊκών συμφερόντων. Για τους κάθε λογής “Στουρνάρες”  ή για τους “χρυσούς μπράβους” κατανοεί νομίζω ο καθένας το φιλοσοφικό τους υπόβαθρο.

Τις “οικονομικές κοκκινοσκουφίτσες”  όμως που έχουν έρθει στο δάσος για να μας σώσουν από τον “κακό λύκο” τις θεωρώ έστω και άθελά τους επικίνδυνες. Πέρα από το γεγονός ότι δεν έχουν “μυρωδιά” από τις ευωδιές της “βασικής οικονομικής” για να υλοτομήσουν και όχι να καταστρέψουν το δάσος, έχουν οι καλύτεροι από αυτούς, τέτοιο φιλοσοφικό ρομαντισμό, που ενώ εμείς βρισκόμαστε μέσα στην κοιλιά του λύκου αυτοί ασχολούνται με τη συλλογή παπαρούνας, ανεμώνης και γενικά πρασινάδας για να φτιάχνουν ανθοδέσμες που τις προσφέρουν σε κομματικά ακροατήρια για να τα “νυμφευτούν”. Την ίδια ώρα η πέψη στο στομάχι του “κακού λύκου”  έχει αρχίσει το βιολογικό έργο της. 

Τι ακριβώς περιμένουν; Να έρθει το αποτέλεσμα της πέψης στο “βιολογικό καθαρισμό” του μυαλού τους; Γι’ αυτό πηγαίνουν στο Πέραμα;  Να δουν το πρόβλημα, ή το βιολογικό καθαρισμό της πραγματικής οικονομίας και να το ταυτίσουν με τη “φανταστική οικονομία” που έχουν διαβάσει στα εγχειρίδια. Εκεί μόνο ψάχνουν τις λύσεις; Έχουν δουλέψει ποτέ τους; Βλέπω τον κ. Μηλιό να αναλύει το “οικονομικό γίγνεσθαι”  με “φόντο”  βιβλιοθήκη, κατασκευασμένη από σιδερένιους κοιλοδοκούς, για να είναι ανθεκτική και να αντέχει το βάρος της γνώσης που κουβαλάνε τα βιβλία του. Μόνο που η γνώση δε μεταφέρεται με τη λογική του μύθου του Μενένιου Αγρίππα στο κεφάλι του ανθρώπου.

Ο κύριος καθηγητής θα την είχε κατακτήσει αν είχε κάνει ποτέ τη ζωή του (αυτός και οι οικονομικοί εγκέφαλοι του επιτελείου του) μια βόλτα σε κάποιο εργοστάσιο, βιοτεχνία ή αγρόκτημα. Όχι για να τους δούμε αγκαζέ με τους εργατοπατέρες στις “οθόνες της τηλενημέρωσης” αλλά για να φορέσουν μια φόρμα εργασίας και να δουν πως είναι το πυρακτωμένο μέταλλο στην χαλυβουργική παραγωγική διαδικασία, να περάσουν  “πλανιά - γωνιά” ένα κομμάτι ξύλου σε ξυλουργείο, να “πατήσουν” ένα μεταλλικό έλασμα σε μια πρέσα μηχανουργείου, να ραβδίσουν ένα λιόδεντρο ή να τρυγήσουν ένα αμπέλι. Για οικοδομικές εργασίες δεν τολμώ να κάνω λόγο, γιατί είναι ασύμβατες με τα βελουδένια δάκτυλά τους.

Μόνο το «ας αφήσουμε όλα τα λουλούδια να ανθήσουν» έχουν κρατήσει από την μαοϊκή σκέψη. Τη λογική της κομμούνας και τον εκπαιδευτικό ρόλο της πραγματικής εργασίας τον έχουν ξεχάσει. Πρέπει να τους την θυμίζουμε εμείς οι άσημοι περιπλανώμενοι ανάμεσα στις οικονομικές και φιλοσοφικές θεωρίες, αλλά πρώτα και πάνω απ’ όλα στο εργασιακό δάσος. Αλλά και στο Δάσος Χαϊδαρίου! Κοντά είναι και αυτό στο Αιγάλεω που κατοικώ. Και για καλή μου τύχη στην ευρύτερη αυτή περιοχή, υπάρχουν τα δύο κρατικά ακόμη, ψυχιατρικά νοσοκομεία της Αθήνας, για την ψυχοπνευματική μου προστασία.

Και κάτι ακόμη: κάποτε πριν πολλά χρόνια σ’ ένα σούπερ μάρκετ της γειτονιάς, παρατηρούσα τον αείμνηστο Γιώργο Ζαμπέτα, να χαζεύει σ’ ένα ράφι με μικροεργαλεία, την ώρα που η γυναίκα του ψώνιζε. Κάποια στιγμή που αυτή έφθασε δίπλα του, τον ακούω να της λέει μισογελώντας, με την γνωστή βαριά μακρόσυρτη φωνή του «θέλεις να σου πάρω μια ματσόλα;» Ξέρουν οι κύριοι αυτοί τι ακριβώς είναι η ματσόλα; Αν όχι ας αναζητήσουν στο διαδίκτυο την περιγραφή και την φωτογραφία της. Μετά ας προμηθευτούν από μια ο καθένας. Στην αγορά υπάρχουν ακριβές γερμανικές για τους περί τον κ. Στουρνάρα και φτηνές κινέζικες για τους συνεργάτες του κ. Μηλιού. Για τον υπόλοιπο λαό δεν υπάρχουν εδώ και πολλά χρόνια ελληνικές. Είναι το μοναδικό θετικό αποτέλεσμα της αποβιομηχάνισης.

Μετά ας χτυπήσουν  με αυτές το κεφάλι τους με την ελπίδα ότι θα σβήσει η λάμπα της φωτισμένης γνώσης τους. Να προσθέσω ενημερωτικά για τους μη παροικούντες στο Αιγάλεω- city ,αλλά στο city του Λονδίνου ή της Αθήνας, πως όταν ο Ζαμπέτας ήταν στα «χάϊ του»,είχε στα παραλιακά μέγαρα θέση «καθηγητή» και ο Ωνάσης «ακροατή». Στα «ντάουν του» ο μεγάλος αυτός λαϊκός άνθρωπος, έβγαινε με σωληνάκια και φιάλες οξυγόνου σε λαϊκή συναυλία (αγνοημένος από αυτούς που η καλλιτεχνική μεγαλοσύνη του είχε ευεργετήσει) για οικονομική του ενίσχυση. Δεν ήρθε δηλαδή σε “εναγκαλισμό»με το “χρυσό ακροατήριο”. Και το έδειξε με στάση ζωής.

Είναι χαρακτηριστικός ο διάλογος που η Βίκυ Μοσχολιού αν θυμάμαι καλά, είχε αναφέρει σε κάποια τηλεοπτική εκπομπή και μου έχει μείνει στην μνήμη. Σε “ρήση” του Ωνάση στο τσακίρ κέφι ότι «κι εγώ λαϊκό παιδί είμαι ρε παιδιά» ο Ζαμπέτας ανταπάντησε «ναι, λαϊκό παιδί αλλά ματσωμένο!».Αυτό είναι η συνέπεια που περιγράφει ο Παπανούτσος στην «Πρακτική Φιλοσοφία» και ας μην είχε διαβάσει ο Ζαμπέτας προφανώς ποτέ το βιβλίο. Αυτοί που δήθεν έχουν διαβάσει ότι «πετά και ότι κολυμπά» στη φιλοσοφική και οικονομική βιβλιογραφία, έχουν άμεσους και ομφάλιους δεσμούς με την « Ευρωπαϊκή Οικονομική Αυτοκρατορία» και τον «Υπερατλαντικό Γίγαντα». Η σχέση Ζαμπέτα - Ωνάση τους είναι ακατανόητη. Ας τα έχει κατά νου η συμπολίτισσά μας κυρία Ρένα Δούρου που κάνει τις Δημόσιες Διεθνείς Σχέσεις. Ακατανόητο τους είναι όμως και το πρόβλημα. Γιατί τουλάχιστον ως προς την οικονομική σκέψη που κάτι κολυβογράμματα έχω υπ’ όψη μου, είναι απίστευτοι!

Όταν ο συν. Δημήτρης Καζάκης τους «καταχεριάζει» να ξέρετε ότι και λίγα λέει! Το κάνω και εγώ στο βαθμό που έχω τη δυνατότητα και δεν λέει να μου φύγει η οργή για την κοροϊδία του κόσμου. Και δεν μιλώ πιστέψτε με για αντίθετη άποψη. Αυτή να τη δεχτώ έστω και αν δεν συμφωνώ. Αλλά την άγνοια, τη βλακεία, το ηλίθιο και αστήρικτο ιστορικά και επιστημονικά επιχείρημα, πώς να το αποδεχτώ; Δυστυχώς όμως δεν έρχονται σε αντιπαράθεση μαζί μας, όχι για να  κάνουμε τους “μάγκες” και να παλέψουμε στο “μαρμαρένιο αλώνι” μαζί τους αλλά γιατί οφείλουμε να βρούμε λύση.

Όσο αφορά εμένα, στ’ αυτιά μου είναι τα λόγια μιας μεγάλης κυρίας της οικονομικής σκέψης που έτυχε να συναντήσω το  1979. Της Τζόαν Ρόμπινσον «Όσο η οικονομία πήγαινε καλά δεν είχε σημασία τι έλεγαν οι οικονομολόγοι. Σήμερα όμως πρέπει να βρουν λύσεις.» Το 2013 τα λόγια της είναι επίκαιρα όσο ποτέ. Ούτε ασφαλώς πρέπει να υποδυόμαστε τους φωτεινούς παντογνώστες και αυτό ισχύει για όλους, από τον πρύτανη μέχρι τον εργάτη. Διαφορετικοί αλλά ισότιμοι στη συζήτηση μεταξύ μας. Με στόχο να βρούμε στην επίγεια ζωή αυτό που η ίδια η λέξη λύση ορίζει, όχι τα παράγωγά της, δηλαδή η παράλογη αλληλουχία ανάλυση – παράλυση – διάλυση.

Στα χρόνια, από το 1958 που γεννήθηκα και η ΕΔΑ για πρώτη φορά ήρθε δεύτερο κόμμα και “χριστουγεννιάτικη ελπίδα” γέννησης της λαοκρατίας μέχρι την εποχή του ΣΥΡΙΖΑ – ΕΚΜ που έγινε η “δευτέρα παρουσία” του φαινομένου, έχω μελετήσει και ζήσει χιλιάδες παραμέτρους, όπως κάθε απλός άνθρωπος. Αφήνοντας τις όποιες οικονομικές, φιλοσοφικές, αξιακές ή ηθικές προσεγγίσεις που μπορεί να διαφέρουν – και είναι λογικό – θέλω όσον αφορά το θέμα της Ε.Ε. και της Ο.Ν.Ε. να πω τα εξής:

● Όταν υπογράψαμε τη συμφωνία με την Ε.Ε. καθόμαστε

σε καθίσματα «ΤΣΑΟΥΣΟΓΛΟΥ».

● Όταν υπογράψαμε τη συμφωνία για την Ο.Ν.Ε. καθόμαστε

σε καθίσματα  «SATO».

● Με τη λογική τους θα υπογράψουμε τη συμφωνία αποσύνδεσης

σε καθίσματα «ΚΑΤΩ».

Μόνο που το «ΚΑΤΩ» (βλ. εδαφική κυριαρχία) δεν θα είναι δικό μας. Και η όποια υπογραφή τότε – μέσα ή έξω από την Ε.Ε. – θα είναι σε συμφωνία όχι κυρίαρχων κρατών αλλά σε συμβόλαιο υποταγής δουλοπάροικων σε φεουδάρχες».

Σύμφωνα με τις παραδόσεις του ελληνικού λαού η Κόκκινη Μηλιά είναι ένας μυθικός τόπος στον οποίο θα εκδιωχθούν οι Τούρκοι από την Κωνσταντινούπολη. Σύμφωνα με την παράδοση αυτή μετά την απελευθέρωση της Βυζαντινής πρωτεύουσας, θα πρωτοστατήσει ο «Μαρμαρωμένος Βασιλιάς» που θα εγερθεί από τον ύπνο του και θα προσκυνήσει στην Αγιά Σοφιά. Από την λαογραφική έρευνα που είχε κάνει ο Νικόλαος Πολίτης η Κόκκινη Μηλιά αντιστοιχεί προς το «Μονοδένδριο» των προ της Άλωσης βυζαντινών χρησμών και προφητειών που λέγονταν κατά τις επικίνδυνες πολιορκίες που αντιμετώπιζε η Κωνσταντινούπολη. Το πως όμως και πότε αντικαταστάθηκε το Μονοδένδριο με την Κόκκινη Μηλιά, αλλά και σε ποιούς λόγους στηρίχθηκε η δεύτερη, παραμένει άγνωστο. Αξιοσημείωτο όμως είναι ότι από έρευνα και μελέτη τουρκικών αρχείων βρέθηκε ότι την εποχή εκείνη οι Τούρκοι χρησιμοποιούσαν την έκφραση «Κόκκινο Μήλο» για κάθε μεγάλη και ισχυρή πόλη, και έτσι αποκαλούσαν και την Κωνσταντινούπολη πριν την κατάληψή της. Παρά ταύτα δεν έχει θεωρηθεί βέβαιο και εξακριβωμένο αν με την τουρκική αυτή ονομασία σχετίζεται η «Κόκκινη Μηλιά» των Ελλήνων.